Warsztaty z dochodzeń
popożarowych
FIW 04/2009
W dniach 5-7 listopada 2009 r. odbyły się czwarte warsztaty z dochodzeń popożarowych FIW 04/2009. Gospodarzami warsztatów były Komenda Powiatowa PSP w Łobzie (woj. zachodniopomorskie), szkoła MSB College w Revinge (Szwecja) oraz jednostka straży pożarnej w Lund (Szwecja). Tematyką warsztatów były pożary kominowe oraz kominków i organizacja szkolenia z dochodzeń popożarowych w Szwecji.
Fot.1. Uczestnicy FIW 04/2009 podczas obrad - KP PSP Łobez. (fot. P.Guzewski)
Pożary kominów i kominków opalanych paliwem stałym
Inspiracją tematyki czwartego spotkania ekspertów z zakresu dochodzeń popożarowych był wzrost ilości pożarów kominowych oraz kominków w budynkach mieszkalnych. Moda na alternatywne źródła ogrzewania współczesnych domów spowodowała powrót pieców oraz kominków do współcześnie budowanych domów i mieszkań. Kominki są obecnie postrzegane nie tylko jako alternatywne źródło ogrzewania nowoczesnego domu, ale również są wyrazem ekstrawagancji, dobrego gustu, są centralnym elementem wystroju współczesnego wnętrza. Czasami są elementem sentymentalnego powrotu do dzieciństwa, do rodzinnego domu, gdzie piec przygarniał wieczorami do jednego pomieszczenia całą rodzinę a zapach palonego węgla i drewna kojarzył się z przyjemnym ciepłem i więzią rodzinną.
Szacuje się, że każdego roku w Polsce montuje się około 100 tys. nowych kominków, wolno stojących żeliwnych piecyków i pieców. Czy wszystkie są bezpieczne?
Fot.2. Analiza pożarów kominowych na terenie woj. zachodniopomorskiego - mł. bryg. mgr inż. Witold Masztalerz, KW PSP w Szczecinie. (fot. P.Guzewski) |
Niestety powrót do wspomnień czasami okupiony jest wysoką ceną. Statystyki z ostatnich lat wskazują na znaczący wzrost ilości pożarów kominowych oraz kominków w budynkach mieszkalnych. Oprócz pożarów, częstą przyczyną śmierci mieszkańców jest również "cichy zabójca" - bezwonny tlenek węgla, który powstaje przy nieprawidłowych warunkach spalania opału w kominku. Dla przykładu tylko w województwie zachodniopomorskim na przestrzeni ostatnich pięciu lat zaobserwowano znaczący wzrost ilości pożarów. Pokazuje to zestawienie statystyczne z ostatnich pięciu lat (Rys.1, 2). Tragiczne pożary odnotowuje się nie tylko w zimnych miesiącach roku, ale również i latem. Statystkę pożarów kominowych w ostatnim pięcioleciu przedstawił uczestnikom warsztatów mł. bryg. mgr inż. Witold Masztalerz z Wydziału Kontrolno-Rozpoznawczego KW PSP w Szczecinie.
Rys.1. Pożary kominowe w styczniu w latach 2005-2009 w woj. zachodniopomorskim.
Rys.2. Pożary kominowe w woj. zachodniopomorskim w roku 2005, 2008 i 2009.
Współczesne konstrukcje przewodów dymowych
Konstrukcje przewodów odprowadzających spaliny z palenisk ewoluują podobnie jak i konstrukcje współczesnych pieców i kominków. Większa sprawność cieplna, niższa temperatura spalin i dymu powodują zmiany w technologii materiałów oraz konstrukcji przewodów dymowych i kominów. Ze specyfiką tych zmian oraz najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi zapoznał uczestników warsztatów p. Krzysztof Małecki – przedstawiciel Roosens Betons Polska Sp. z o.o.
Fot.3. Prezentacja nowych rozwiązań w konstrukcjach przewodów kominowych - p. Krzysztof Małecki - Roosens Betons Polska Sp. z o.o. (fot. P.Guzewski) |
Przyczyny pożarów kominków
Najczęstsze przyczyny pożarów kominków to:
- błędy oraz niestaranność wykonawcy podczas montażu i zabudowy kominków
- nieprawidłowe wyprowadzenie przewodów dymowych
- stosowanie materiałów zastępczych
- eksploatacja kominka niezgodna z jego przeznaczeniem, w tym głównie używanie niewłaściwego opału.
W ostatnich latach coraz więcej domów mieszkalnych wykonuje się z elementów drewnianych. W tego typu obiektach nieprawidłowe wyprowadzenie przewodów dymowych z kominka, prowadzenie przewodów wewnątrz konstrukcji ścian może przyczynić się do szybkiego rozprzestrzenienia się pożaru. Niefrasobliwość wykonawców, a czasami zmiany w projekcie wykonane na życzenie inwestora np. zmiana lokalizacji kominka lub wyprowadzenia przewodu dymowego, prowadzą do utraty dorobku całego życia, a nierzadko również do utraty zdrowia i życia.
Podczas warsztatów eksperci i biegli ds. kominiarstwa p. Sławomir Okruch i Wiesław Misztela przedstawili i omówili przypadki pożarów, które powstały z przyczyn związanych z błędami i niestarannością wykonawców podczas montażu.
Podczas warsztatów eksperci i biegli ds. kominiarstwa p. Sławomir Okruch i Wiesław Misztela przedstawili i omówili przypadki pożarów, które powstały z przyczyn związanych z błędami i niestarannością wykonawców podczas montażu.
Fot.4. Budowa komina trójwarstwowego - analiza błędów montażowych, które mogą przyczynić się do powstania pożaru - p. Sławomir Okruch, Mistrz Kominiarski. (fot. P.Guzewski) |
Studium przypadku
Podczas spotkania uczestnicy warsztatów zaprezentowali 7 przypadków pożarów kominowych oraz kominków z własnej praktyki eksperckiej. Przyczyną pożarów w każdym przypadku były błędy wykonawcze, co potwierdza spostrzeżenia środowiska ekspertów kominiarskich oraz ekspertów reprezentujących pożarnictwo.
Fot.5. Analiza szczególnych przypadków - mł. bryg. mgr inż. Roman Artyński, KP PSP w Świdwinie. (fot. P.Guzewski) |
Fot.6. Analiza przypadku pożaru kominowego - praca w podzespołach. (fot. P.Guzewski) |
MSB College w Revinge
Jednym z obszarów działalności dydaktycznej ośrodka szkoleniowego szwedzkich służb ratowniczych MSB w Revinge jest przygotowanie ekspertów w zakresie ustalania przyczyn powstawania pożarów. Zadania szkoleniowe ośrodka oraz rodzaje szkoleń w zakresie dotyczącym dochodzeń popożarowych przedstawiła szefowa ds. dydaktyki i rozwoju p. dr Bozena Werbart.
Fot.7. MSB College w Revinge - wykład nt. nowej struktury i zadań służby MSB - dr Bozena Werbart. (fot. P.Guzewski) |
Ośrodek oferuje od 15 lat trzytygodniowy kurs podstawowy dla policjantów i strażaków wyznaczonych do realizacji zadań związanych z ustalaniem przyczyn pożarów. Od lat przyjęto zasadę wspólnego uczestnictwa w zajęciach policjantów i strażaków w liczbie 20 policjantów i 10 strażaków na każdym kursie. W pierwszym tygodniu zajęcia organizowane są oddzielnie dla przedstawicieli tych dwóch formacji. Policjanci zapoznawani są z mechanizmami powstania i rozwoju pożaru a strażacy – z aspektami prawnymi prowadzenia postępowań w sprawach o pożary. Drugi i trzeci tydzień to wspólne zajęcia z teorii dochodzeń popożarowych oraz praktycznego prowadzenia oględzin miejsca i obiektu objętego pożarem. Na zakończenie szkolenia każda z grup zajęciowych, w skład której wchodzi dwóch policjantów i jeden strażak, otrzymuje pomieszczenie po pożarze oraz pojazd po pożarze do własnych oględzin. Po sporządzeniu raportu końcowego grupy prezentują wyniki swoich prac, by na końcu zobaczyć na filmie jak pożar powstał, jak się rozwijał i jaka była rzeczywista przyczyna jego powstania. Na forum ogólnym prowadzona jest analiza błędów popełnionych przez uczestników szkolenia.
W identyczny sposób zajęcia z metodyki ustalania przyczyn pożarów prowadzone są w Fire Service College w Moreton-in-Marsh oraz w Szkole Aspirantów PSP w Poznaniu.
Fot.8. Prezentacja ośrodka szkoleniowego MSB College w Revinge - dr Stefan Särdqvist. (fot. P.Guzewski) |
Fot.9. Obiekty do ćwiczeń ze sprzętem ochrony dróg oddechowych. (fot. P.Guzewski) |
Organizację zajęć z dochodzeń popożarowych w Revinge College przedstawił uczestnikom warsztatów p. dr Stefan Särdqvist. Polska grupa miała możliwość zmierzenia się z przygotowanymi specjalnie dla nich 8 scenariuszami pożarów wewnętrznych w kontenerach oraz czterema scenariuszami pożarów pojazdów. Jak się okazało nie wszystkim udało się jednoznacznie ustalić okoliczności powstania pożaru oraz jego przyczynę.
Fot.10. Obiekty do ćwiczeń praktycznych z zakresu ustalania przyczyn powstawania pożarów. (fot. P.Guzewski) |
Fot.11. Laboratorium - analiza wyników prac grup ustalających przyczyny pożarów wewnętrznych (w kontenerach) oraz przyczyny pożarów w pojazdach mechanicznych. (fot. P.Guzewski) |
M/S Skania
Oprócz głównej tematyki spotkania, którą były przyczyny pożarów kominowych, kominków oraz organizacja szkolenia ekspertów z dochodzeń popożarowych w Szwecji uczestnicy warsztatów dzięki uprzejmości armatora UNITY LINE mieli możliwość zapoznania się z systemami bezpieczeństwa pożarowego na promie m/s Skania.
Rys.3. Prom M/S Skania - układ pokładów.
Systemy te zaprezentował Oficer Pożarowy p. Jerzy Bujkiewicz. Każdy przypadek pożaru na promie stwarza szczególne zagrożenie z uwagi na wąskie drogi ewakuacyjne, szczególne ograniczenia w ewakuacji, skomplikowany układ ciągów komunikacyjnych oraz nagromadzenie różnorodnych materiałów na pokładach ładunkowych. Każdy przypadek pożaru na promie traktowany jest bardzo poważnie i podlega szczegółowej analizie. Załoga przygotowana jest do prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej.
Fot.12. Systemy bezpieczeństwa pożarowego na promie M/S Skania - Unity Line zaprezentował Oficer Pożarowy p. Jerzy Bujkiewicz. (fot. P.Guzewski) |
Jednostka Straży Pożarnej w Lund
Dowódcy pełniący służbę na zmianach mają obowiązek przygotowania wstępnej informacji na temat przyczyny pożaru. Jeśli okoliczności zdarzenia są oczywiste, nie budzą żadnych wątpliwości, nie ma ofiar oraz zdarzenie nie ma podłoża kryminalnego, na tym poziomie kończą się wszelkie ustalenia dotyczące przyczyny pożaru. W każdym innym przypadku dowódca zmiany przygotowuje wstępny raport, który trafia do wydziału zajmującego się ustalaniem okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożarów. W wydziałach tych pracują policjanci i strażacy metodycznie przygotowani do prowadzenia postępowań w sprawach o pożary. Z procedurami dotyczącymi wstępnego ustalania przyczyn pożarów zapoznał uczestników warsztatów dowódca zmiany p. Claes Mikkelsen.
Fot.13. Jednostka straży pożarnej w Lund - procedury ustalania wstępnej przyczyny pożaru. (fot. P.Guzewski) |
Zakończenie warsztatów FIW 04/2009
Intensywne i bardzo wyczerpujące spotkanie warsztatowe zakończono w dniu 7 listopada 2009 r. (sobota) w siedzibie Komendy Powiatowej PSP w Łobzie. W ocenie uczestników warsztatów spotkanie było bardzo owocne i udane. Zgłoszono potrzebę omawiania i analizowania większej ilości przypadków szczególnych z dochodzeń prowadzonych przez ekspertów i biegłych. Uznano, że jest to bardzo dobra droga poszerzania wiedzy oraz zdobywania doświadczeń zarówno w zakresie ustaleń przyczyn pożarów jak i metodyki pracy eksperta/biegłego.
Na zakończenie zaświadczenia uczestnictwa w trzydniowych warsztatach wręczyli Piotr Guzewski - Z-ca Komendanta Szkoły Aspirantów PSP w Poznaniu oraz Marek Bukato - Z-ca Komendanta Powiatowego PSP w Łobzie. Uczestnicy warsztatów otrzymają również zbiór materiałów z przebiegu spotkania, które zamieszczono na 2 krążkach DVD.
Fot.14. Zakończenie warsztatów i wręczenie zaświadczeń. (fot. J.Gawroński) |
Rys.4. Materiały z warsztatów FIW 04/2009 przygotowane dla uczestników. |
Spotkanie wiosenne FIW 05/2010 - propozycje
Propozycje tematów i zagadnień na spotkanie wiosenne FIW 05/2010:
Propozycje tematów i zagadnień na spotkanie wiosenne FIW 05/2010:
- zasady konstruowania opinii biegłego - analiza najczęstszych błędów w opiniach biegłych
- przyczyny pożarów w drogowych środkach komunikacji pasażerskiej
- metodyka zabezpieczania śladów i dowodów rzeczowych na pogorzelisku
- przypadki szczególne (Case study)
- wieczór filmowy - przegląd światowych filmów dotyczących problematyki dochodzeń popożarowych i przyczyn pożarów.
PODZIĘKOWANIA
Organizatorzy czwartych warsztatów FIW 04/2009 składają serdecznie podziękowania dla wszystkich osób i instytucji, dzięki którym możliwe było zrealizowanie spotkania ekspertów z dochodzeń popożarowych. Dziękujemy uczestnikom za zainteresowanie i udział w tym owocnym spotkaniu.
W szczególności dziękujemy:
- p. Markowi Bukato – Z-cy Komendanta Powiatowego PSP w Łobzie – za udzielenie gościny i współorganizowanie warsztatów
- p. Sławomirowi Okruch i Wiesławowi Misztela - Mistrzom Kominiarskim – za przygotowanie wykładu nt. najczęstszych wad montażowych w konstrukcjach kominów i kominków, które przyczyniają się do powstawania pożarów
- p. Witoldowi Masztalerzowi – KW PSP Szczecin – za przygotowanie i przedstawienie statystyki pożarów kominowych na terenie woj. zachodniopomorskiego
- dr Bożenie Werbart oraz dr Stefanowi Särdqvist za przygotowanie i poprowadzenie zajęć w ośrodku szkoleniowym MSB w Revinge
- p. Claes Mikkelsen dowódcy zmiany w jednostce straży pożarnej w Lund
- p. Jerzemu Bujkiewiczowi – Oficerowi Pożarowemu M/S Skania – za prezentację systemów bezpieczeństwa pożarowego na promie
- p. Krzysztofowi Małeckiemu - Roosens Betons Polska Sp. z o.o. – za prezentację nowych technologii w konstrukcji współczesnych kominów.
Piotr Guzewski
Tab.1. Program warsztatów FIW 04/2009.
Dzień pierwszy - 05.11.2009 r. (Czwartek) | |||
Lp | Temat | Godz. | Prowadzący |
1 | Otwarcie warsztatów i przywitanie uczestników. | 10.00 | Marek Bukato – KP PSP Łobez Piotr Guzewski – SA PSP Poznań |
2 | System kominowo-wentylacyjny CWK – ogólna charakterystyka systemu. | 10.05 10.50 | Krzysztof Małecki – Roosens Betons Polska Sp. z o.o. |
3 | Analiza głównych wad i usterek przewodów kominowych oraz kominków opalanych paliwem stałym. | 11.00 11.45 | Sławomir Okruch – Mistrz Kominiarski Wiesław Misztela – Mistrz Kominiarski |
4 | Przegląd statystyki pożarów kominowych na terenie woj. zachodniopomorskiego – wybrane lata | 12.00 12.45 | mł. bryg. mgr inż. Witold Masztalerz – KW PSP Szczecin |
5 | Dyskusja | 13.00 13.45 | Marek Bukato – KP PSP Łobez Piotr Guzewski – SA PSP Poznań |
6 | Obiad | 14.00 15.30 | |
7 | Prezentacja szczególnych przypadków pożarów kominowych oraz kominków opalanych paliwem stałym przez uczestników warsztatów. | 15.30 19.00 | Uczestnicy warsztatów |
8 | Przegląd systemów bezpieczeństwa na promie M/S Skania. | 23.00 00.30 | Jerzy Bujkiewicz – Oficer Pożarowy |
Dzień drugi - 06.11.2009 r. (Piątek) | |||
Lp | Temat | Godz. | Prowadzący |
1 | Informacja na temat MSB oraz Ośrodka Szkoleniowego w Revinge College. | 9.00 9.30 | dr Bozena Werbart – Training and Development Section 3 |
2 | Organizacja szkolenia ekspertów ds dochodzeń popożarowych w Szwecji. | 9.30 10.30 | dr Stefan Särdqvist – MSB Revinge College |
3 | Organizacja dochodzeń popożarowych w Szwecji. | 10.00 10.15 | dr Stefan Särdqvist – MSB Revinge College |
4 | Możliwości szkoleniowe oraz zaplecze dydaktyczne do szkoleń z zakresu dochodzeń popożarowych w Revinge College | 10.30 11.30 | dr Stefan Särdqvist – MSB Revinge College |
5 | Obiad | 11.30 12.00 | |
6 | Metodyka prowadzenia oględzin pomieszczeń i pojazdów po pożarze – prezentacja obiektów i warunków organizacji ćwiczeń praktycznych. | 12.00 14.00 | dr Stefan Särdqvist – MSB Revinge College |
7 | Wizyta z jednostce straży pożarnej w Lund – praktyczne aspekty ustalania przyczyn pożarów | 15.00 17.00 | Claes Mikkelsen – Brand Stationen Lund |
Dzień trzeci - 07.11.2009 r. (Sobota) | |||
Lp | Temat | Godz. | Prowadzący |
1 | Omówienie propozycji tematyki warsztatów FIW 05/2010 (wiosna). | 9.00 9.30 | Piotr Guzewski – SA PSP Poznań |
2 | Wolne wnioski. | 9.30 9.45 | Piotr Guzewski - SA PSP Poznań Marek Bukato - KP PSP Łobez |
3 | Wręczenie zaświadczeń. | 9.45 10.00 | Piotr Guzewski - SA PSP Poznań Marek Bukato - KP PSP Łobez |
4 | Podsumowanie i zakończenie warsztatów. | 10.00 11.00 | Piotr Guzewski - SA PSP Poznań Marek Bukato - KP PSP Łobez |